Fizikçiler parçacıkları çarpıştırarak küçük boyutlarda evrenin ilk anlarını tekrardan oluşturmayı umuyorlar.
Big Bang den birkaç milyon saniye sonra, evren gluon ve kuarklar diye adlandırılan sıcak bir çorbadan oluşmaktaydı. Birkaç mikro saniye sonra bu parçacıklar maddenin temel taşları olan proton ve nötronları oluşturmak için soğumaya başladılar.
Geçtiğimiz on yıl içerisinde dünyanın çeşitli yerlerindeki fizikçiler kuark-gluon plazması(QDP) diye bilinen bu çorbayı yeterli enerjideki atomun çekirdeklerini birbirleriyle çarpıştırarak trilyon derece sıcaklık üretecek şekilde tekrar oluşturmaya çalışıyorlar .
“ Eğer mikro saniye yaşındaki evrenin özellikleri ile ilgileniyorsanız, bunu araştırmanın en iyi yolu teleskop inşaat etmek değil, parçacık hızlandırıcı inşaat etmektir “ ,diyor QGP çalışan MIT teorik fizikçisi Krishna Rajagopal.
Kuark ve gluonlar proton ve nötronları oluşturmalarına rağmen bu ağır parçacıklardan çok farklı davranırlar. Etkileşimleri , çalışmaları için Nobel ödülü kazanan MIT profesleri Jerome Friedman ve Frank Wilczek tarafından geliştirilen Kuantum kromodinamiği ile açıklanır. Fakat , kuark ve gluonlar ağır parçacıklar içerisinde tutsak olduklarından gerçek davranışlarını araştırmak zordur. Evrende QGP nin var olduğu tek yer ,çok kısa bir zaman aralığı için hızlandırıcıların içidir.
2005 yılında , Brookhaven ulusal laboratuvarındaki Rölativisttik Ağır iyon çarpıştırıcısındaki bilim adamları altın atomlarını isik hızına yakın hızlarda çarpıştırarak QGP oluşturduklarını duyurdular. Bu çarpıştırmalar günesin iç sıcaklığından 250000 kez daha sıcak ve proton ile nötronları kuark ve gluonlarina eritebilecek derecede sıcaklıklar üretir.
Santimetrenin trilyonda biri boyutunda oluşan süper sıcak ve süper yoğun bu damla, bilim adamlarına evrenin ilk anları hakkında yeni bilgiler ve öngörüler verebilir. Şimdiye kadar , QGP nin fizikçilerin beklediği gaz değil neredeyse sürtünmesiz bir sıvı olduğu gibi sürpriz buluşa sebep oldu bile.
Bilim adamları simdi ,daha yüksek enerjili çarpıştırmalar yaparak kuark gluon plazmasının özellikleri hakkında daha fazla bilgi sahibi olabilir ve Daha yüksek sıcaklıklarda gaza mi dönüştüğünü ortaya çıkarabilirler. Bilim adamlari ,ayrica MIT dek i Martin Zwierlein ve diğerlerinin laboratuvarda oluşturduğu ultra soğuk gaz(Neredeyse mutlak sıfır sıcaklıkta) ile QGP arasındaki benzerlikleri derinlemesine araştırmak istiyorlar. Her iki madde de neredeyse sürtünmesiz ve teorik fizikçiler bunu string teori ile açıklayabileceklerini sanıyorlar , diyor Rajagopal.
MIT profesörleri Gunter Roland ,Wit Busza, ve Boleslaw Wyslouch Ceneve deki büyük hadron çarpıştırıcısında Brookhaven da ulaşılan sıcaklığı iki katına çıkararak evrenin oluşumunun daha erken evrelerini oluşturmayı düşünen fizikçilerden bazılarıdır.
Kuantum Noktalar Pencereleri Güneş Panellerine Dönüştürebilir
Küçücük Nötrinoları Yakalamak için Pahalı ve Dev Gibi Detektörler
