ABD’nin Virginia eyaletindeki NASA Langley Araştırma Merkezi’nde devam eden proje ile sesten hızlı ticarî yolcu taşımacılığına yeniden başlanabilmesi hedefleniyor. CST Integrated Low Boom Analysis and Design Teknik Lideri’nin ev sahipliğinde ve Havacılık Sistem Analizi ve Aeroelastisite Şubeleri ile ortaklaşa yürütülen araştırmada Doç. Dr. Melike Nikbay, sesten hızlı uçuş sırasında taşıt üzerinde meydana gelen aerodinamik yükler nedeniyle esnek taşıma yüzeylerinde oluşan yapısal şekil değişimlerinin uçağın ses izi ve basınç gürültü seviyesindeki etkileri üzerine çalışıyor.
Ses-üstü ticari uçaklarda, ses patlamasının önemli bir tasarım ve sertifikasyon kriteri olduğunu, yere ulaşan gürültü seviyesinin uçağın dış yüzey şekline bağlı olarak uçak yakın alanında oluşan basınç dağılımı ve şok dalgalarının atmosfer içinde ilerlemesi ile hesaplandığını belirten Nikbay, bugüne kadar yapılan ses patlaması çalışmalarında uçak yapılarının katı cisim olarak modellendiğini, ancak bu yeni yaklaşım ile ses patlaması hesabında akışkan-yapı etkileşiminin de analize dahil edildiğini, bu sayede aeroelastik olarak şekil değiştirmiş yapının uçuş güvenliği yanında uçağın ses izi ve gürültü seviyesine olan etkilerinin de hesaplandığını belirtiyor.
Proje kapsamında aeroelastik ve aeroakustik analizler için kurulan çok disiplinli hesaplama çatısına belirsizlik ölçümü tekniklerinin de entegre edilmesi ile; uçuş şartları, atmosfer özellikleri ve uçak tasarım/üretim aşamasındaki yapısal ve malzeme özelliklerinde görülebilecek değişkenliğin (stokastik varyasyonlar) aeroelastik bozunum ve dolayısıyla ses izi ve gürültü seviyesi üzerindeki yayılımının değerlendirilebileceğini ve bu sayede tasarımın güvenilirlik sınırlarının da belirleneceğini vurguluyor.
Ayrıca, bir yıl boyunca sürecek NASA’daki görevi sona erdiğinde, İTÜ’de yapılacak araştırmalar ile NIA ve NASA ile işbirliğinin sürdürülmesi ve gelişmesi için çalışacağını belirtiyor.
NASA’nın CST projesi, günümüzde ticari ses-üstü uçuşun uygulanmasının önündeki teknik engellerin (ses patlaması, yakıt verimliliği, havalimanı çevresi gürültüsü, yüksek irtifa emisyonları, yapısal ağırlık ve esneklik, hava sahası operasyonları gibi) kaldırılmasına yardımcı olacak araçların, teknolojilerin ve bilgi birikiminin geliştirilmesini ve geleceğin taşıtlarının bütünleşik ve çok disiplinli bir anlayışla tasarlanması için gereken kabiliyetin kazanılmasını hedefliyor.
Değerli öğretim üyemiz Doç. Dr. Melike Nikbay’ın katıldığı bu önemli projeyle ilgili genel bilgilerin paylaşıldığı 3 dakikalık videoyu buradan izleyebilirsiniz. Proje konusunun özetlendiği NASA internet sitesi sayfasına buradan, bir diğer habere ise bu bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
