İnsanlar Nükleer atık ismini duyduğunda, ilk akıllarına gelen şey, Nükleer reaktörlere güç veren uranyumun kullanılmış halidir. Kullanılmış yakıt aşırı derecede radyoaktiftir, fakat dünya genelindeki nükleer atığın sadece yüzde 3 u yüksek derecede radyoaktiftir. Geriye kalan yüzde 97 çok daha az radyoaktiftir. Buna rağmen, bütün nükleer atıkların dikkatli şekilde muhafaza edilmesi lazım.
Atık Tipleri
3 tane temel tip nükleer atık vardır :
1)düşük seviye atıklar : Her nükleer tesiste temizlik malzemeleri(pas pas başlığı gibi) ve koruyucu elbiseler kullanılır. Bu malzemeler neredeyse radyoaktif malzemelerle hiç temas etmez. Buna rağmen bunlara nükleer atık olarak davranılır.
2)orta seviye atıklar : Bunlar su filtreleri gibi radyoaktif hale gelen reaktör parçalarıdır.
3)Yüksek seviye atıklar :Bu kullanılmış yakıttır. Yakıt bir reaktörden atıldığı zaman, çok sıcak ve hala radyoaktiftir. Radyoaktivitesi zamanla yavaş bir şekilde düşecektir.
Depolama
-çoğu düşük seviye atıkların normal çöpten hiç bir farkı yoktur , fakat gene de tedbir amaçlı olarak uzun sureli olarak depolanır.
-orta seviye atıklar radyasyonu engelleyen malzemelerden (kursun gibi)yapılmış konteynerlerde saklanır. Depolandıktan sonra bu malzemelerin radyoaktivitesi zamanla azalır.
-Yüksek seviye atıklar öncelikle su dolu bir havuzda 5 ile 10 yıl arasında soğuması için saklanır. Daha sonra beton ve çelikten yapılmış özel konteynerlerde saklanır. Radyasyon zamanla azalır , fakat yakıt hala çok radyoaktif olarak kalacaktır. Çok uzun yıllarca burada muhafaza edilmesi gerekir.
Uzun vadeli depolama
Atıkları yer yüzünde depolamak güvenlidir ,fakat devamlı gözlem ve güvenlik gerektirir. Buna alternatif bir yolda nükleer atiğin yerin altında depreme dayanıklı bir kuru kaya içerisinde saklanmasıdır.
Kaynak :https://cna.ca/news/what-is-nuclear-waste/
photo courtesy of https://cna.ca
