Günlük hayatımızda kullandığımız bütün elektronik cihazların temel çalışma prensiplerinden biri olan manyetizmanın ilk keşfi , MÖ. 2000’ li yılların Antik Yunanına dayanır. Antik Yunanın “Magnesia(günümüz adıyla Manisa)” bölgesinde bazı kaya parçalarının metalleri çektiği gözlendi. Bu kaya parçalarına daha sonradan “Magnetit(Mıknatıs-Fe3O4)” adı verildi. Mıknatıs ilk olarak pusula yapımında kullanıldı. Bu denizcilere yön bulma konusunda büyük katkı sağladı. MÖ. 1100’ lere gelindiğinde ise Çinli denizciler mıknatısı kullanıyorlardı.
Manyetizma olgusu üzerine ilk bilimsel çalışma William Gilbert(1544-1600) tarafından yapıldı. 1600 yılında “De Magnet” adlı bir kitapta manyetizma üzerine çalışmalarını yayınladı. Gilbert çalışmaları sonucunda dünyanın bir mıknatıs olduğunu ve pusulanın ibresinin dünyanın manyetik kutbunu gösterdiğini söyledi.
1820 yılına kadar manyetizma ile elektrik arasındaki ilişki anlaşılamamıştı. 1820 yılında Oersted(1775-1851) yaptığı çalışmalar sonucunda “eğer pusula iğnesinin yakınındaki bir telden akım geçerse pusula iğnesi sapar ve eğer bir telin içinden akım geçerse tel çevresinde bir alan oluşur” dedi ve elektrik akımının manyetik alan doğurduğunu buldu.
Yine aynı yıl Fransız Matematikçi ve Fizikçi Andre Marie Ampere(1775-1836) içinden akım geçen iki telin birbirlerine kuvvet etki ettirdiğini gözlemledi. Tellerden geçen akımlar aynı yönlü iken teller birbirini çekiyor zıt yönlü iken birbirlerini itiyorlardı. Ampere manyetik alan ile alanı doğuran akım arasındaki bu ilginç ilişkiyi matematiksel olarak açıkladı.
19.yüzyılın en büyük bilim adamlarından bir olan İngiliz Kimyacı ve Fizikçi Faraday(1791-1867) değişen elektrik alanın manyetik alan indüklediğini gözlemledi ve bu sonucu formülize ederek bilim tarihine adını yazdırdı. Faraday elektrolizin temel ilkelerini belirledi. Klor gazını sıvılaştırmayı başardı. Ayrıca elektrik motorunu icat etti.
İskoç Teorik Fizikçi ve Matematikçi James Clerk Maxwell(1831-1879) elektrik ile manyetizmayı birleştirerek Elektromanyetizma kuramını oluşturdu. Maxwell çalışmaları sonucunda elektrik ile manyetizmanın birbiriyle aynı şey olduğunu söyleyerek kendisine ait olan Maxwell deklemleriyle bunu ıspatladı ve elektromanyetizma fizik bilimindeki en önemli gelişmelerden biri olarak yer edindi.
Kaynaklar:
http://www.rare-earth-magnets.com/history-of-magnetism-and-electricity/
http://hepsibilgi.net/manyetizma-nedir-ve-tarihi/
http://www.yaklasansaat.com/dunyamiz/manyetik_kalkan/manyetik2.asp
https://tr.wikipedia.org/wiki/Michael_Faraday
https://tr.wikipedia.org/wiki/James_Clerk_Maxwell
https://tr.wikipedia.org/wiki/Hans_Christian_%C3%98rsted
https://tr.wikipedia.org/wiki/Andre_Marie_Ampere
