-
Bir pirinç tanesi boyutlarındaki bilgisayar çipi dev bir parçacık hızlandırıcının yaptığı işi yapabilir mi? Bir seri hızlandırıcı çipten oluşan sistem, 3.2 km uzunluğundaki SLAC lineer hızlandırıcı tesisinde ulaşılan enerjilere sadece 30.5 metre mesafede ulaşmamızı sağlayabilir. Bu hızlandırıcıların çok daha küçük ve çok daha ucuz hale gelmesi anlamına geliyor. Gordon...
-
Okullarda maddenin atomlardan oluştuğunu ve atomlarınsa daha küçük boyuttaki proton, nötron ve elektronlardan oluştuğunu öğreniyoruz .Protonlar ve nötronlar kuarklardan oluşmuştur , ama elektronlar kuarklardan oluşmamıştır. Şimdiye kadar var olan bilgimize göre ; elektronlar ve kuarklar , kendilerinden daha küçük herhangi bir şeyden oluşmayan temel parçacıklardır. Her şeyin parçacıklardan oluştuğunu...
-
Planck boyutu evrende fizik yasalarının çalışmadığı en küçük boyutları belirler. 1890’larin sonunda fizikçi Max Planck , fizik yasalarını basitleştirmek için bir birim seti kullanmayı önerdi. Bu temel birimler uzunluk ,kütle ,sıcaklık ,zaman ve yükten oluşuyor. Sadece Planck uzunluğunu göz önüne alalım. Protonun büyüklüğü Planck uzunluğundan 100 milyon trilyon defa...
-
Nükleer Füzyon Nedir? Atomlar hepimizi oluşturan küçük parçacıklardır. Her bir atomun içerisinde daha küçük bir parçacık olan çekirdek yer alır. İki küçük çekirdeği bir araya getirip daha büyük bir çekirdek oluşturmak istediğinizde , şu anda enerjimizi üretmek için kullandığımız kimyasal reaksiyonlardan(kömür, petrol) 10 milyon kez daha fazla enerji açığa...
-
Parçacık kütlelerinin hikayesi büyük patlamadan hemen sonra başlar. Çok eskiden, evren doğduktan hemen sonra çok sıcak “ilkel çorbanın” içinde olan parçacıklar neredeyse kütlesizlerdi ve ışık hızına yakın hızlarda hareket ediyorlardı. İşte tam bu sıralarda Higgs alanı ortaya çıktı ve evrene yayılarak temel parçacıklara kütle vermeye başladı. Buradaki kütle kazanma...
-
Kış aylarında durdurulan Büyük Hadron Çarpıştırıcısı(LHC) , protonları tekrar çarpıştırıp bundan veri elde etmek için tekrar çalıştırılmaya hazırlanıyor. LHC önümüzdeki 6 ay boyunca 2 katrilyon yüksek kalitede proton çarpışması gerçekleştirecek. Bu sayı 2015’te elde edilen verilerden 6 kat ve son üç yılın toplamından daha fazladır. 2015 yılı daha çok makinenin...
-
Compact Muon Solenoid (CMS) ‘te çalışan fizikçilerden birisi olan Kati Lassila-Perini bu büyük data paylaşımı ile ilgili açıklamalar yaptı. “Veriler üzerinde yeteri kadar analiz yaptıktan sonra , bu verilerin halka açılmasını uygun bulduk.” ,dedi. Kati , bunun lise öğrencileri ve geleceğin parçacık fizikçilerinin yetiştirilmesinde kullanılabileceğini söyledi. Kati ayrıca şunu...
-
Parçacık fiziğinde parçacıkların büyüklüğü , ne kadar kolay şekilde çarpıştığı ile ölçülür. Buna tesir kesiti adı verilir. Bir futbol sahası bir tenis topundan daha büyük bir tesir kesitine sahiptir. Bir proton daha küçük , protonları oluşturan kuarklar ve gluonlar ise çok daha küçük bir tesir kesitine sahiptirler. 1992’den 2007...
-
Gözümüze görünen Dünya, görünmez olan kara madde ağının içeresinde yer almaktadır. Kara madde hayalet bir madde gibi ışık yaymaz ve kolay kolay hiç bir şey ile çarpışmaz. Şimdiye kadar hiç kimse direk olarak gözlemleyememesine rağmen , bilim insanları var olduğunu ortaya koyan işaretler elde etti. Kara maddenin yerçekimi, normal...
Bir pirinç tanesi boyutlarındaki bilgisayar çipi dev bir parçacık hızlandırıcının yaptığı işi yapabilir mi? Bir seri hızlandırıcı çipten oluşan sistem, 3.2 km uzunluğundaki SLAC lineer hızlandırıcı tesisinde ulaşılan enerjilere sadece 30.5 metre mesafede ulaşmamızı sağlayabilir. Bu hızlandırıcıların çok daha küçük ve çok daha ucuz hale gelmesi anlamına geliyor. Gordon...
Okullarda maddenin atomlardan oluştuğunu ve atomlarınsa daha küçük boyuttaki proton, nötron ve elektronlardan oluştuğunu öğreniyoruz .Protonlar ve nötronlar kuarklardan oluşmuştur , ama elektronlar kuarklardan oluşmamıştır. Şimdiye kadar var olan bilgimize göre ; elektronlar ve kuarklar , kendilerinden daha küçük herhangi bir şeyden oluşmayan temel parçacıklardır. Her şeyin parçacıklardan oluştuğunu...
Planck boyutu evrende fizik yasalarının çalışmadığı en küçük boyutları belirler. 1890’larin sonunda fizikçi Max Planck , fizik yasalarını basitleştirmek için bir birim seti kullanmayı önerdi. Bu temel birimler uzunluk ,kütle ,sıcaklık ,zaman ve yükten oluşuyor. Sadece Planck uzunluğunu göz önüne alalım. Protonun büyüklüğü Planck uzunluğundan 100 milyon trilyon defa...
Nükleer Füzyon Nedir? Atomlar hepimizi oluşturan küçük parçacıklardır. Her bir atomun içerisinde daha küçük bir parçacık olan çekirdek yer alır. İki küçük çekirdeği bir araya getirip daha büyük bir çekirdek oluşturmak istediğinizde , şu anda enerjimizi üretmek için kullandığımız kimyasal reaksiyonlardan(kömür, petrol) 10 milyon kez daha fazla enerji açığa...
Parçacık kütlelerinin hikayesi büyük patlamadan hemen sonra başlar. Çok eskiden, evren doğduktan hemen sonra çok sıcak “ilkel çorbanın” içinde olan parçacıklar neredeyse kütlesizlerdi ve ışık hızına yakın hızlarda hareket ediyorlardı. İşte tam bu sıralarda Higgs alanı ortaya çıktı ve evrene yayılarak temel parçacıklara kütle vermeye başladı. Buradaki kütle kazanma...
Kış aylarında durdurulan Büyük Hadron Çarpıştırıcısı(LHC) , protonları tekrar çarpıştırıp bundan veri elde etmek için tekrar çalıştırılmaya hazırlanıyor. LHC önümüzdeki 6 ay boyunca 2 katrilyon yüksek kalitede proton çarpışması gerçekleştirecek. Bu sayı 2015’te elde edilen verilerden 6 kat ve son üç yılın toplamından daha fazladır. 2015 yılı daha çok makinenin...
Compact Muon Solenoid (CMS) ‘te çalışan fizikçilerden birisi olan Kati Lassila-Perini bu büyük data paylaşımı ile ilgili açıklamalar yaptı. “Veriler üzerinde yeteri kadar analiz yaptıktan sonra , bu verilerin halka açılmasını uygun bulduk.” ,dedi. Kati , bunun lise öğrencileri ve geleceğin parçacık fizikçilerinin yetiştirilmesinde kullanılabileceğini söyledi. Kati ayrıca şunu...
Parçacık fiziğinde parçacıkların büyüklüğü , ne kadar kolay şekilde çarpıştığı ile ölçülür. Buna tesir kesiti adı verilir. Bir futbol sahası bir tenis topundan daha büyük bir tesir kesitine sahiptir. Bir proton daha küçük , protonları oluşturan kuarklar ve gluonlar ise çok daha küçük bir tesir kesitine sahiptirler. 1992’den 2007...
Gözümüze görünen Dünya, görünmez olan kara madde ağının içeresinde yer almaktadır. Kara madde hayalet bir madde gibi ışık yaymaz ve kolay kolay hiç bir şey ile çarpışmaz. Şimdiye kadar hiç kimse direk olarak gözlemleyememesine rağmen , bilim insanları var olduğunu ortaya koyan işaretler elde etti. Kara maddenin yerçekimi, normal...